Özgürlük / Isaiah Berlin

Açıklama

Yayına hazırlanıyor.

Özgürlük, Isaiah Berlin’in kendisinin de en önemli çalışması olarak gördüğü, 1969’daki ilk baskısından beri hep ilgi görmüş, üzerine tartışmalar yürütülmüş, liberalizmin başucu eserlerinden biri olan Özgürlük Üzerine Dört Deneme’nin gözden geçirilmiş ve genişletilmiş edisyonudur.

Isaiah Berlin’in liberal düşünceye en önemli katkısı bu kitapta da bulunan “İki Özgürlük Kavramı” makalesiyle olmuştur. Bu makalesinde Berlin, “negatif” ve “pozitif” özgürlük kavramlarını inceler.

Negatif özgürlük “bir şeyden özgür olmak”, pozitif özgürlük ise “bir şeye özgür olmak” şeklinde formüle edilebilir. Yani negatif özgürlükte haricî kısıtlama ve engellemelerden özgürlük kastedilir. Örneğin devletin seyahat yasağı koymadığı bir yerde birey bir yerden başka bir yere gitme konusunda negatif özgürlüğe sahiptir.

Pozitif özgürlük ise sahip olunan negatif özgürlüğü gerçekleştirme potansiyelini ifade eder. Aynı örnekten gidecek olursak, seyahat edebilmek için paranız yoksa pozitif anlamda özgürlüğe sahip değilsinizdir. Seyahat kısıtlamasının olmaması yeterli değildir, bunu gerçekleştirebilecek bilhassa maddî araçlarınızın da olması gerekir.

Bu ayrım siyaset felsefesinde çok temel bir tartışmanın yatağını oluşturmaktadır. Klasik liberaller bireyin müdahaleden masun bir hayat yaşayıp mutluluğu arama yolunda hür olması için gerekli olanın negatif özgürlük olduğunu iddia ederler. Onlara göre pozitif özgürlüğü gerçekleştirmeye dönük her türlü adım ancak ve ancak başka bireylerin negatif özgürlüklerine zarar verme pahasına gerçekleştirilebilir.

Bu temel tartışmanın merkezinde yer aldığı bu derlemede bulunan diğer makaleler ise şunlardır: “20. Yüzyıl’da Siyasal Fikirler”, “Tarihsel Kaçınılmazlık”, “John Stuart Mill ve Hayatın Amaçları”. Kitapta ayrıca “Özgürlük”, “Yunan Bireyselciliğinin Doğuşu” ve “Geçmişe Nihaî Bir Bakış” adlı özgürlük üzerine diğer denemeleri de bulunmaktadır.